BÜLENT ACUN
Kuşkusuz üstte çizdiğim çerçevenin istisnası oryantalistler de yok değil. Hatta o denli biri var ki kaideyi bozmayı zorlayan bir istisna üzere duruyor: Annemarie Schimmel… İstanbul’a “Sevgilim” diyen İkbal’e “Benim” diyen, Muhammed Hamidullah’a “Abim” diyen, Konyalı marangoz derviş İsmail’e “kardeşim” diyen, çocukluğunda rastladığı “insanlar uykudadır, öldüklerinde uyanacaklardır” hadis-i şerifinin tesiri ile ömrünü İslam’ı ve Müslümanları tanımaya adamış. Bu alanda özgün eserler vermiş İslam aşığı bir gönül, müslüman dostu bir yürek.
KEYİF VE KEŞİF DOLU BİR SEYAHAT
Albaraka Yayınları takdire şayan bir iş yapmış. Annemarie Schimmel’in önemli yapıtlarından birini “Tanrı’nın Ayetlerinin Çözümlenmesi İslam’a Fenomenolojik Bir Yaklaşım”ı, Ekrem Demirli çevirisi ile ilgili okurun istifadesine sunmuş. Müellifin İslam ve Müslümanlara dair engin malumatı ve güçlü müktesebatı kitabın her paragrafında açık ve net bir formda görülüyor ve hissediliyor. Müellif kutsal vakitten, kutsal yere, kutsal davranıştan fert ve cemiyete, kelam ve metinden Tanrı’nın yaratması (Eskatoloji)’ye geniş bir yelpazede ayetler ve hadisler eşliğinde tasavvufi bir tasavvurla Müslüman hayatının izlerini sürüyor.
Bu manalı seyahatte kendisine taraf gösteren işaretleri yolda karşılaştığı ibretli ve hikmetli levhaları kendisini şaşırtan ve sarsan şeyleri kitabında açık bir lisanla cömertçe okuru ile paylaşan muharrir, hayatı üzere bu kitapta Doğu ile Batı ortasında muhkem bir köprü olmayı hak ediyor.
Selefi bir bakış açısı ile okunduğunda birçok tenkide gaye olacağı varsayım edilen kitap, sufi bir bakış açısı ile değerlendirildiğinde ise şaheser bir kaynak olarak telakki edileceğinin işaretlerini veriyor. Müellifin hiçbir mezhep, mektep ve meşrep gözetmeden İslam dünyasını Şii, Sünni, sufi, selefi diye ayırmadan yapıtında Müslümanların tamamını husus edinmesi kitabı oldukça özgün kılıyor. Annemarie Schimmel’in Tanrı’nın Ayetlerinin Çözümlenmesi kitabı bir boyutu ile bizi bize anlatırken öbür boyutuyla da bizi onlara anlatıyor (Gayrimüslimlere tanıtıyor). Bu prestijle kitap, hayat aynasında Müslümanları tanıma ilmihali olarak da okunabilir. Kitabı bitirdiğinizde muharrir size şunu söyletiyor: “Kullarının hayatlarında Tanrı’nın ayetleri görünür.”
Yazarın her kısmın başında okuru müstesna bir çizgi levhası ile selamlaması kitabın estetik kat sayısını oldukça arttırmış gözüküyor. Esasen bu değerli yapıtın her kısmı farklı bir kıymetlendirme yazısını hak eder mahiyette. Yiyip içtiklerimizden, gezip gördüklerimize, yapıp ettiklerimizden, bilip konuştuklarımıza, inanıp düşündüklerimizden, okuyup yazdıklarımıza hayatımızın tamamı, ayetler, hadisler, şiirler ve menkıbeler ışığında fenomonolojik bir üslup ile Tanrı’nın Ayetlerinin Çözümlenmesi kitabında dikkat ve rikkat ehli bir kalemin aynası ile insanlığın yine hizmetinde. Yazımızı muharririn şu süper teşbihiyle taçlandıralım: “İslam sahiden de tıpkı bir konuta benzemektedir; sağlam yapılmış, taşları yeterli örülmüş, uygun bir formda kelime-i şehadet temelinde oturtulmuş, dört kuvvetli sütun tarafından destek edilmiş (namaz, oruç, hac ve zekât) güçlü bir doğulu konuta benzemektedir.’’