Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı datalara nazaran, yıllık tüketici enflasyonu yüzde 2,98 artarak yüzde 73,50 oldu ve 1998 yılı ekim ayından bu yana son 24 yılın en yüksek düzeyine ulaştı. TÜİK’in mayıs ayı enflasyonuna ilişkin sepet datalarını yayınlamaması ise yansılara neden olmuştu.
Türkiye İstatistik Kurumu Lider Yardımcısı İbrahim Demir, tüketici fiyat endeksinin yer aldığı tablolarda yapılan değişikliğin şeffaflıktan ötürü kaldırıldığını savundu. Demir, Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile gelişmiş ülke istatistik ofislerinin fiyat istatistikleri yayınlamadaki şeffaflık seviyesine ahenk sağladığını belirtti. Demir ayrıyeten, piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha hakikat okunması ve takip edilmesine imkan vereceğini belirtti.
KULLANICILAR TARAFINDAN DAHA YANLIŞSIZ OKUNACAK
Kelam konusu tabloların sunum formu ve içeriği konusunda piyasadaki fiyat hareketlerinin kullanıcılar tarafından daha hakikat okunması ve takip edilmesine imkan verecek kimi düzenlemeler yapıldığını aktaran Demir, “Eurostat’ın TÜFE dataları konusundaki dağıtım siyaseti ve şeffaflık kriterlerinin yanı sıra AB üyesi ülkeler ve gelişmiş ülke istatistik ofislerindeki uygulamalar incelendiğinde, TÜİK’in bu düzenlemeyi yaparak 33 ülkenin fiyat, yük, endeks yayınlama durumu ve TÜFE haber bülteni açıklama periyotlarına ahenk sağlamayı amaçladığı görülmektedir.” sözünü kullandı.
33 ÜLKE FİYAT BİLGİSİ PAYLAŞMIYOR
Ülkelerin TÜFE husus fiyatlarını açıklama durumuna bakıldığında 33 ülkenin yarısının hiçbir halde fiyat bilgisi paylaşmadığının, yaklaşık yüzde 27’sinin ise seçilmiş hususların aylık ortalama fiyat bilgisini açıkladığının tespit edildiğini belirten Demir, şunları kaydetti:
“Fiyatı açıklanan seçilmiş hususların ekseriyetle günlük tüketimde yer alan (gıda) ve homojenlik arz eden unsurlar olduğu gözlemlenmiştir. Haftalık olarak seçilmiş unsurlara ait fiyat yayımlayan Çek Cumhuriyeti’nde ise paylaşılan fiyatların barkod verisine ilişkin olduğu belirtilmektedir.
TÜRKİYE, 5’Lİ SEVİYEDE SEÇİLMİŞ UNSURLARIN FİYATINI AÇIKLAMAYA DEVAM EDECEK
Ülkelerin fiyat yayımlama durumu incelendiğinde 17’si açıklamıyor, 9’u seçilmiş hususların aylık ortalamasını, 1’i seçilmiş unsurların haftalık ortalamasını, 3’ü sırf akaryakıt fiyatını, 3’ü ise yıllık seçilmiş unsur ortalamasını kamuoyu ile paylaşmaktadır. Türkiye, unsur fiyatları yerine 5’li seviyede seçilmiş hususların fiyatını açıklamaya devam edecektir.”
Ülkelere nazaran yük datalarının yayımlanma durumu hakkında da bilgi veren Demir, şöyle konuştu:
“Ülkelerin TÜFE yüklerini paylaşma durumu incelendiğinde 33 ülkeden yüzde 45’inin COICOP 5 ve yüzde 36’sının COICOP 4 seviyesinde tartı bilgisi yayımladığı görülmektedir. COICOP 5 ayrıntısının altında bilgi veren Fransa, Lüksemburg ve Avusturya’dan oluşan sadece 3 ülke bulunmaktadır. Avustralya, ABD ve Kanada üzere kendi sınıflaması olan ülke bilgileri uygun COICOP seviyesine nazaran eşleştirilmiştir. Avusturya ise yüklerini, tüm eserlerini kapsamayacak formda COICOP 10 (otomobil ve gibisi eserlerde COICOP 5) seviyesinde açıklamaktadır. Yük yayımlama seviyelerine nazaran ülkelerin 15’i COICOP 5 seviyesini, 12’si COICOP 4 seviyesini, 3’ü COICOP 2 seviyesini ve birer tanesi de COICOP 10, COICOP 6, COICOP 8 seviyesini açıklıyor.”
Ülkelerin açıkladığı endeks seviyelerine bakıldığında COICOP 4. ve 5. seviyelerde endeks bilgilerinin paylaşımının ağırlaştığını söyleyen Demir, COICOP 4. seviyesi açıklayan ülke sayısının 10, COICOP 5. seviyesi açıklayan ülke sayısının 12 olduğunu, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerin kendi sınıflamasını kullandığını anlattı.
BİRTAKIM ÜLKELER TÜFE ÖNGÖRÜ BİLGİSİ PAYLAŞIYOR
Demir, ülkelerin TÜFE haber bülteni yayınlama devirleri incelendiğinde, çoklukla referans ay bitiminden itibaren 10 ile 15 gün sonra bülten yayımladığının görüldüğünü, birtakım ülkelerin referans ayın son günlerinde TÜFE öngörü bilgisi paylaştığını belirtti.
Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ve Türkiye özelinde TÜFE bilgilerinin yayımlanma durumu incelendiğinde unsur sepeti ve husus endeks bedellerini tüm ülkelerin yayımladığına işaret eden Demir, unsur fiyatlarını ise hiçbir ülkenin yayımlamadığını kaydetti.
KARAR MUHARRİRİ OĞUZ DEMİR TENKİTTE BULUNMUŞTU
KARAR muharriri ekonomist Oğuz Demir, TÜİK’ tarafından yüzde 2,98 artışla açıklanan enflasyon datalarında değerli bir detaya dikkat çekmişti. Demir, enflasyon bilgilerinde mayıs ayına ilişkin sepet bilgilerinin yayınlanmamasına reaksiyon göstererek, “Utanmanız yok onu anladık. Bunu da başardılar… Beceriksizlikte yeni kademe..” demişti.